trichogramma brassicae
(bezdenko(hym:trichogrammatidae
و مبارزه بیولوژیک علیه آفات گیاهی
مقدمه:
جمعیت انسان در کره زمین رو به افزایش است. بشر برای تامین نیازهای خود ، و ا
یجاد مزارع گسترده تر و بهره برداری بیشتر،اکوسیستم های طبیعی را بر هم زده و
موجب تخریب جنگلها ،نابودی خاک،گیاهان خودرو و حیات وحش شده است.ممکن
است در کوتاه مدت ، روشهای بهره برداری متکی بر تکنولوژی ماشینی ومواد
شیمیایی مصنوئی ،پر بازده باشد اما پایدار نبوده و باعث آلودگی محیط خواهد
شد.در آغاز قرن بیست و یکم ،تولید بیشتر و در عین حال حفظ محیط زیست
موضوعاتی است که تعادل آنها مورد توجه انسان قرار گرفته است.در این راستا
مبارزه بیولوژیکی میتواند راهکار مناسبی باشد.
در بین مجموعه غنی حشرات حشره خوار،سهم زنبور های پارازیتوئید تریکوگراما،
شکارچی کریزوپا chrysopa کفشدوزکها coccenelidae از نظر کارائی تکنولوژی تولید
انبوه و وسعت کاربرد در مقام اول قرار دارد.
پرورش و رها سازی زنبور تریکوگراما نزدیک به صد سال است که در دنیا ،ذهن
حشره شناسیان ،کشاورزان و باغداران و شرکتهای خصوصی را به خود مشغول
کرده است.
زنبور پارازیتوئید جنس،trichogramma از خانواده trichogrammatidae و بالاخانواده
chalcidoidae مهمترین عامل کنترل کننده آفات حشرات به خصوص پروانه ها به
شمار میرود. نسلهای زیاد ،چند میزبانه بودن،سازگاری در اقلیمهای مختلف و
قابلیت پرورش روی میزبانهای واسطه از ویژگیهای این حشره مفید هستند. اهمیت
زنبور تریکوگراما در مبارزه بیولوژیک باعث توجه زیاد به این حشره نیز گردیده است و
تا کنون 145گونه از این حنس در دنیا شناسایی شده است.هیچ پناهگاهی عاری
از یخ وجود نداشته که تریکوگراما در آنجا فعال نباشد ، از شمالیترین کمربند قطب
شمال از ارتفاع 3000متری و تا گرمترین صحراها تریکوگراما جمع آوری شده است.
تاریخچه استفاده از تریکوگراما برای کنترل آفات به گذشته دور بر میگردد،از سال
1926که flanders سیستم تولید انبوه تریکوگراما را روی تخم غلات (sitotroga
cerealella) مورد استفاده قرار داد.کاربرد تریکوگراما در خیلی از کشورها مورد توجه
قرار گرفت.در 25 سال گذشته کاربرد وسیعی از این پارازیتوئید علیه کنترل آفات در
بیش از 30 کشور جهان انجام گرفته است(Li,1994) سالانه حدود 32میلیون هکتار
از زمین های کشاورزی و جنگلی تحت پوشش کنترل بیولوژیک آفات توسط
تریکوگراما قرار دارد.
کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق با27/6 میلیون هکتار رهاسازی
سالانه تریکوگراما مقام نخست را در دنیا دارا میباشند. چین با 2/1 میلیون هکتار ،
مکزیک با 2 میلیون هکتار رهاسازی سالانه تریکوگراما در مکان های بعدی قرار
دارند.
به دلیل پرورش انبوه آسان و حمله به تعداد زیادی از آفات مهم امروزه در سراسر
دنیا گونه های مختلف تریکوگراما به طور گسترده برای مبارزه با آفات مهمی چون
ساقه خوار نیشکر و ذرت،کرم سیب،کرو قوزه پنبه،جوانه خوتر صنوبر و... استفاده
میشود. به طوری که تولید و کاربرد زنبور تریکوگراما در شوروی سابق باعث افزایش
محصول 200-170 کیلوگرم گندم زمستانه،230-180 کیلوگرم ذرت ،3000-2500
کیلوگرم چغندر قند و3000-2000 کیلوگرم کلم در هر هکتار شده است.
تا کنون 2 گونه تریکوگراما برای استفاده در مزارع و باغات به تولید انبوه رسیده
است که در میان آنها گونه های :
trichogramma evanescens , T.dendrolimi , T. ostrinia ,
T. pretrinia , T. chilonis (T.confusum) & T. maidis
(T. brassicae)
در سطح وسیع برای کنترل آفات درجه اول محصولات زراعی و باغی جنگلی
استفاده میشود.
گونه T.brassica بیشترین گسترش را در نقاط مختلف کشور ما داشته است و
اغلب در انسکتاریومهای دولتی و خصوصی پرورش داده می شود.در کشور ما در
سال های اخیر تولید و رها سازی زنبور تریکوگراما در مزارع برنج،پنبه،ذرت،باغهای
میوه انار و سیب برای کنترل آفات مهمی چون کرم سافه خوار برنج ، کرم قوزه پنبه،
کرم ساقه خوار ذرت، کرم گلوه گاه انار و سیب ،گسترش قابل توجه داشته است.
تهیه کنندگان:حسن محمد عمویی . محمد حسن زاده .فاطمه شب زنده دار